Tebessümün hafifletici etkisi

                                   

ABD’li psikoloji profesörü Dr. Paul Erkman on sekiz çeşit gülümseme biçimi tanımlamıştır. Bunların çoğu da sahte gülümseme biçimleridir. Hepimiz farkında olmadan sahte gülümsemeler kullanabiliriz.  Duygusal yakınlık hissetmediğimiz ortamlarda kullandığımız maske, sahte gülümsemedir.  Gerçekten önem verdiğimiz ve sevdiğimiz insanlara içten gelen samimi ve gerçek gülümsemelerimizi ortaya koyarız.   On aylık bebekler kendilerine dostça yaklaşan yabancıların gülümsemelerine dudak kıvırırken anneleri için mutlu ve samimi tepki verirler.

   Sahte gülümsemede önce ve süratle dudaklar gülümseme taklidi yapar. Gerçek gülümsemede tüm yüz değişir. Gözleri parlar insanın, anlı kırışır. Yanak kasları yukarı kalkar ağzın etrafındaki deri gerilir en son ağız açılır.  Gerçek gülümsemenin son hali olan ağız açılma, sahte gülümseme de, yüzde hiçbir değişiklik olmadan öncelikle olur.

  Gülümseyen bir fotoğrafın samimiyetini, ağız kısmını kapatarak anlayabiliriz.   Figür çalışan insanların,  mutsuz gözleri ifade eden bir resme,  gülen ağız çizilince üzgün bir surat ortaya çıktığını ifade ederler. Samimiyet gözlerdedir.  Gözler yalan söylemez.  Bizi ele veren gözlerimizi yönetmemiz mümkün değildir.

Deşifre olmak istemeyen kişiler için “Gözlerini kaçırdı benden”  dememiz onun içindir.

   İş toplantılarına katılan profesyonel yöneticiler samimi ve gerçek gülümsemenin toplantı verimini ne kadar olumlu etkileyeceğinin farkındadırlar.  Yaşanmış eğlenceli, komik veya saçma konuları hatırlayarak, oluşturdukları olumlu duygu durumlarının samimi tebessüm üretmesini sağlarlar.

   Nedeni ne olursa olsun gülümseyen insanların hepimiz üzerinde rahatlatan, sempati yaratan ve güven veren etkisini gözlemleriz. Onu daha çok dinleriz. Ona daha yakın olmak isteriz. Onunla ilgili tüm konularda olumlu duygular oluşur bizlerde.     “Bu insana içim kaynadı”, “Elektrik aldım” türü sözler uyumun ve samimiyetin sonucudur.   Diğer taraftan “Gözüm bu adamı hiç tutmadı”, “ Neden bilmem bir türlü şu adama içim ısınamadı gitti”  sözleri de bilinçaltımızın yanılmazlığını ortaya koyar

 İnsan beyni mutlu ve olumlu yüzlere endekslidir ve onu tercih eder.   Yapılan deneyler insanların olumlu yüz ifadesi olanları daha az unuttukları, daha çok etkilendikleri ve daha çabuk tercih ettikleri  ortaya çıkmıştır.   Tebessüm eden yüzleri n 90 metreden  (bir futbol sahasının uzunluğu) fark edildiği test edilmiştir.  Aynı netice, olumsuz yüz ifadesinin tanınmasında alınamamıştır.

    İçten ve samimi gülümseyen insanların fiziki durumları ne olursa olsun, karşı cinsten olanlar tarafından daha çekici bulundukları kanıtlanmıştır.

 İş görüşmesine giden adayların samimi, içten tavırları ve gülümseyen yüzleri, onların şansını oldukça arttırdığı bilinir. 

Duruşma salonunda ki yargıçların güler yüzlü olanlarla olmayanları suçlu bulma olasılığı her ne kadar eşitse de güler yüzlü kişilere daha hafif cezalar verme eğiliminde oldukları gözlenmiştir. Bu olguya Avrupa da “Tebessümün hafifletici etkisi” adı verilmiştir.                          Hakkı Güleç